DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya nazaran minimum ücretlilerin besin enflasyonu mayısta yüzde 119-135 bandında gerçekleşti. DİSK-AR, taban fiyatın yılda dört kere belirlenmesini istedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs 2022 devrine ilişkin Tüketici Fiyat Endeksini (TÜFE) yıllık yüzde 73,5, 2022 yılının birinci beş ayı için yüzde 35,64 olarak açıkladı. Yıllık besin enflasyonu ise yüzde 91,6 olarak açıklandı.
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hazırlanan bu araştırma raporunda taban fiyatın enflasyon ve besin enflasyonu karşısındaki kaybı ele alındı.
DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya nazaran taban ücretlilerin besin enflasyonu Mayıs 2022’de yüzde 119-135 bandında gerçekleşti. Raporda minimum fiyatın yüksek enflasyon periyodunda yılda dört defa belirlenmesi gerektiği belirtildi.
Raporda, “Enflasyon her ay tırmanırken emekçiler, memurlar ve emekliler ise 6 ayda yahut yılda bir artırım alıyor. Böylelikle emek gelirleri enflasyonun altında kalıyor. Pahalılığın temel nedeni fiyatların geç artırılması ve resmi enflasyona endekslenmesidir. Hakikaten bunun sonucunda minimum fiyat ve öbür fiyat gelirleri enflasyonun altında ezildi” tabirlerine yer verildi.
DAR GELİRLİNİN ENFLASYONU DAHA YÜKSEK
DİSK-AR tarafından yapılan hesaplamaya nazaran, Mayıs 2022’de dar gelirliler ve düşük gelir kümeleri için (asgari ücretliler) besin enflasyonu ortalama besin enflasyonunun çok üzerinde. Düşük gelir kümelerinde (asgari fiyat civarı) ve emeklilerde besin enflasyonu yüzde 117-135 ortasında olurken Mayıs 2022’de besin enflasyonu emekliler için yüzde 117 civarında gerçekleşti.
Düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu yüzde 119 ve düşük gelirli birinci yüzde 20’lik gelir kümesinin besin enflasyonu ise yüzde 135 oldu Böylelikle minimum ücretlilerin besin enflasyonu Mayıs 2022’de yüzde 119-135 bandında gerçekleşti. En yüksek gelirli birinci yüzde 20’lik dilimin besin enflasyonu yüzde 67,4 olarak gerçekleşti.
ASGARİ FİYAT 5 BİN TL ERİDİ
Rapora nazaran, 2021 Aralık ayında yüzde 50,5’lik artışla 4 bin 253 TL olarak belirlenen net taban fiyat 2022 yılında enflasyon karşısında süratle eriyor. 2022’nin birinci beş ayı için taban fiyatın toplam alım gücü kaybı 5 bin 007 TL’yi buldu. Öte yandan minimum fiyat artırılmazsa ve 4 bin 253 TL olarak uygulanmaya devam edilirse minimum ücretlinin 2022 yılı için kaybı en az 20 bin 726 TL olacak.
Rapordan sonucu DİSK-AR’dan yapılan teklifler şöyle:
- Asgari fiyat yüksek enflasyon periyodunda yılda dört sefer belirlenmelidir.
- Enflasyon yüzde 10’un altına düşene kadar minimum fiyat üç ayda bir belirlenmelidir.
- Asgari fiyat 2022 içinde temmuz ve ekim aylarında tekrar belirlenmelidir.
- Asgari fiyat tespitinde resmi enflasyon değil kişi başına gayri safi yurt içi hasıla
- (GSYH) artışı (büyüme) ve yoksulluk sonu temel alınmalıdır.
- Hedef enflasyona dayalı taban fiyat artışları yetersizdir. Çalışanların
- büyümeden/veremlilikten hisse almasını sağlayacak bir hesaplama prosedürü gereklidir.
- Asgari fiyat tespitinde personelin yalnızca kendisi değil ailesi de hesaba katılmalıdır.